Iwe Ngophondo ILibya Ma-Afrika

Ngibhala lencwadi inhliziyo yami inomgodi ongafunga ukuthi wambiwa ngegejambazo.
Members of the Africa Diaspora Forum (ADF), civil society organisations, churches, trade unions and other coalitions wear chains and shout slogans during a demonstration against the slave trade and human trafficking in Libya on December 12, 2017 at the Union Buildings in Pretoria.
Members of the Africa Diaspora Forum (ADF), civil society organisations, churches, trade unions and other coalitions wear chains and shout slogans during a demonstration against the slave trade and human trafficking in Libya on December 12, 2017 at the Union Buildings in Pretoria.
Gulshan Khan/ AFP/ Getty Images

Isililo sase Libya

Nina bakwaZulu elizayo khwezani abantwana abadala kuphela abayozibalekela, izalukazi ziyosala emanxiweni, amaxhegu ayosala emzileni. Ngisho nina impela nina bomlilo wothathe osh'ubuhwanguhwangu, oshis'ikhov'esisendlebe kwaya kwasha nezisemabedlana.

Mhleli, angivamile ukugiya ngosiba ngigiyele inkundla yakho, kodwa namuhla ngithe ake ngizidele. Ngibhala lencwadi inhliziyo yami inomgodi ongafunga ukuthi wambiwa ngegejambazo. Inhliziyo ibuhlungu igaya izibozi ngesigameko engizwe kuthiwa senzeka kwelase Libya. Kuthe ngesikhathi sezicelankobe nami ngiqhiyeme dade ngibukele umabonakude, ngibone ngemifanekiso egcinwe abezintatheli ivezwa kumabonakude.

Ngibona amadoda ampisholo angawase Africa ngokudabuka. Uma ngingasengi ezimithiyo la madoda aliqhamukisa kwelase Nigeria, Cameroon, Ivory Coast namanye amazwe asondelene nalawo. Aqimbile lamadoda ashaye omude ulayini, akhunyulwe izimpahla asala enjalo nobunjalo bawo. Abezintatheli bathi lamadoda ayathengiswa, kuba khona abathengi abathenga la madoda ukuze aphenduke izigqila. Uzokhumbula ukuthi indaba yobugqila yaqedwa u-Abraham Lincoln kwelaseMelika eminyakeni eminingi eyadlula.

Members of the Africa Diaspora Forum (ADF), civil society organisations, churches, trade unions and other coalitions wear chains and shout slogans during a demonstration against the slave trade and human trafficking in Libya on December 12, 2017 at the Union Buildings in Pretoria.
Members of the Africa Diaspora Forum (ADF), civil society organisations, churches, trade unions and other coalitions wear chains and shout slogans during a demonstration against the slave trade and human trafficking in Libya on December 12, 2017 at the Union Buildings in Pretoria.
GULSHAN KHAN via Getty Images

Nginxusa ozakwethu mhleli bakuleli lakwaMthaniya ukuze bazi ukuthi kwenzekani kwelase Libya njengoba thina sidlala ingqathu sidla ifutho. Nginxusa izingengelezi nezingwevu zaleliNxuluma elingudedangendlale. Nginxusa izifundiswa zakwaNqondebanzi kanye nohulumeni ukuba abake bahlabe umkhosi ibukisiswe lendaba eyenzeka eLibya.

Ngazisa izintombi nezinsizwa zalapha eNingizimu neAfrika ngesililo esiqhuma kwelase Libya mihla yonke. Abesilisa nabesifazane abansundu kuyabaphinda lokho okwakwenzeka nge Triangular slave trade bayaxetshulwa ngenduku, icala alaziwa. Icala labo lilodwa zwi! Ukuba mnyama ngebala.

Ngiphinde ngabona imifanekiso eqoshwa bukhoma yibo ababhebhezeli balezi zenzo ezimbi kangaka. Lemifanekiso iveza owesilisa oshiswa ngomlilo emhlane. Namanje ngisasizwa isililo salowo wesilisa sikhala lapha enhlizweni yami. Yiziphi izizathu ezingaholela umuntu ukuba azwiswe omunye umuntu isihlungu ngalendlela? Kungenzeka kufunwa yona inkece, sengisho imali phela? Noma kunjalo, sekungaze kuthengiswe ngomuntu pho?

In response to the slave trade in Libya, African Lives Matter held a national march in London on December 9th.
In response to the slave trade in Libya, African Lives Matter held a national march in London on December 9th.
NurPhoto via Getty Images

Aphi wona amavikelambuso? Aphi amaphoyisa omhlaba? I United Nations? Iphi I African Union engicabanga ukuthi inselelo ebhekene nabo ngqo! Ubani ozosukuma athi "sekwanele ngesililo saseLibya"?

Izizwe zomhlaba zigcina ngokunyenyeza ngomhlolo wase Libya kodwa akukho okwenziwayo ngesililo esenzeka e Libya. Iwe ngophondo eLibya ma-Afrika. Ayiphele nya indaba ye-modern slave. Abajeze ababhebhezeli balezi zenzo einyantisa igazi. Ayisizwe iLibya ngazo zonke izindlela ezingase zifunyanwe. Ngempela akukho muzi ongashunqi ntuthu. Thina sikhala ngombuso wakithi obanjwe ngobhongwane (State capture) kuze kube namuhla sisalwa leyompi. Akukho mfula ongahlokomi. Le kithi kwaMthaniya zibanjwa zisemaphuphu, libunjwa liseva kanti ithi ingaba nkulu ingabe isazekeka.

Okubuye kungikhathanze kakhulu ukuthi laba ababhekene nama namalungelo abantu abasizi ngalutho. Phela lesi senzo sinyantisa igazi sibuye sihlambalaze. Isithunzi samaAfrica sicekelwa phansi, impilo yomuntu onsundu ishibhile, yingakho phela bebona ukuthi kufanele sithengiswe. Iso ngeso, ama Afrika namuhla kusasa kuyobe kuyibo. Yasho njalo inkosi yase Ethiopia u Haile Selassie wathi "yithi namuhla yini kusasa". Angathini nje u Martin Luther King uma engezwa ngalesisigameko?

Members of the Africa Diaspora Forum (ADF), civil society organisations, churches, trade unions and other coalitions wear chains and shout slogans during a demonstration against the slave trade and human trafficking in Libya on December 12, 2017 at the Union Buildings in Pretoria.
Members of the Africa Diaspora Forum (ADF), civil society organisations, churches, trade unions and other coalitions wear chains and shout slogans during a demonstration against the slave trade and human trafficking in Libya on December 12, 2017 at the Union Buildings in Pretoria.
AFP/Getty Images

Angathini ngephupho lakhe elihle kangaka eselivele lashaywa indiva lashabalala kuhle kwamazolo ebona ilanga? Angathini nje yena uNelson Mandela uma engezwa ngalesisigameko? Engani naye walishumayela ivangeli lokuthula ezizweni. Angathini nje u Thomas Sankara uma engezwa ngalesisigameko esenzeka e Libya ukuthi abantu bakhe base Burkina Faso baphendulwe izigqila emazweni angomakhelwane?

Angathini uMwalimu Julius Nyerere uma engezwa ukuthi emva kwemizamo yakhe engaka ezama ukuthi izizwe zikhululeke zibuye zibumbane zakhe isizwe esisodwa saseAfrika? Singagcini lapho kodwa sisebenzise umnotho waso ukuze kuphuculwe izimpilo zama Afrika zibe ngcono. Angathini wona amakhosi aseAfrika asakhothama uma engezwa ukuthi kwenzekalani kubantu bomdabu ngaphansi kwesandla sezoPolitiki?

Maye! Maye! Ngiyakhala ngiyaphinda ngithi Maye! Iwe ngophondo i-Libya ma-Afrika. Abahlabe ngedolo phansi abaholi bezenkolo.

Close

What's Hot